Coraz więcej Polaków przyznaje się do marnowania żywności, ale… to dobrze!
Z najnowszego raportu Federacji Polskich Banków Żywności „Nie marnuj jedzenia 2025” wynika, że aż 63% Polaków przyznaje się do wyrzucania jedzenia, podczas gdy rok wcześniej deklarowało to 45%. Wbrew pozorom nie oznacza to wzrostu marnotrawstwa, lecz większą świadomość społeczną. Coraz więcej osób rozumie, czym naprawdę jest marnowanie żywności i nie boi się tego przyznać.
– Uważam, że 98–99 procent społeczeństwa marnuje żywność. Mogą to być niewielkie ilości, ale to wciąż marnowanie, bo nie jesteśmy w stanie skonsumować wszystkiego, co kupujemy. Jeśli w zeszłym roku do marnowania przyznawało się 45 procent, a teraz 63 procent, to znaczy, że wykonaliśmy bardzo dobrą pracę uświadamiającą – mówi Marek Borowski, prezes Banku Żywności w Olsztynie.
Świadomość zamiast wstydu
Wzrost liczby osób deklarujących marnowanie jedzenia jest w rzeczywistości wskaźnikiem zmiany mentalnej. Coraz więcej Polaków rozumie, że wyrzucenie nawet pojedynczej kromki chleba czy plasterka szynki to element tego samego zjawiska. Jeszcze niedawno takie zachowania nie były postrzegane jako problem.
Według raportu aż 5 milionów ton żywności rocznie trafia w Polsce do kosza, a 60% tych strat pochodzi z gospodarstw domowych. Najczęściej wyrzucamy pieczywo, owoce i warzywa. Głównym powodem pozostaje przekroczenie terminu przydatności do spożycia, dalej – zbyt duże zakupy i niewłaściwe przechowywanie.
Kto marnuje najczęściej
Zjawisko jest silnie zróżnicowane pokoleniowo. Młodzi konsumenci w wieku 18–34 lat przyznają, że marnują jedzenie częściej niż inne grupy. Kupują impulsywnie, żyją szybciej i częściej sięgają po dania gotowe. Seniorzy planują zakupy i lepiej wykorzystują zapasy, co wynika z doświadczenia i pamięci czasów, gdy jedzenia nie wolno było wyrzucać.
Na wsi marnuje się mniej niż w dużych miastach, gdzie tempo życia, łatwy dostęp do promocji i większa oferta handlowa sprzyjają nieprzemyślanym zakupom.
Rola Banków Żywności
Banki Żywności od lat prowadzą działania edukacyjne i partnerskie z sieciami handlowymi, ucząc, jak ograniczać straty w domach i sklepach. Ich celem nie jest tylko redystrybucja nadwyżek, lecz także zmiana świadomości społecznej. – Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę, że wszystko, co zostało kupione z myślą o spożyciu, a trafiło do kosza, to marnowanie żywności. Dzięki tej świadomości mamy realną szansę, by ograniczać skalę problemu – podkreśla Marek Borowski.
Nowe spojrzenie na dane
Z raportu wynika, że Polacy nie tylko bardziej świadomie oceniają swoje zachowania, ale też coraz częściej analizują decyzje zakupowe. Trzy czwarte badanych regularnie sprawdza daty ważności, połowa czyta etykiety, a ponad 70 % uważa skład produktu za istotny przy wyborze. Rośnie też zainteresowanie krótszymi recepturami i produktami bez konserwantów.
Eksperci zwracają uwagę, że edukacja konsumentów przynosi efekty, choć wymaga wsparcia systemowego – prostszych zasad redystrybucji żywności, przejrzystego raportowania strat i ułatwień dla sklepów przekazujących nadwyżki organizacjom społecznym.
Coraz więcej Polaków rozumie, że marnowanie żywności to nie tylko problem ekonomiczny, ale też ekologiczny i społeczny. Wzrost liczby osób, które przyznają się do wyrzucania jedzenia, jest więc nie porażką, lecz dowodem, że temat przestał być tabu.
Całość raportu TUTAJ.
