Pierwsze Banki Żywności pojawiły się pod koniec lat 60. XX wieku w USA. Ich pomysłodawcą był emerytowany przedsiębiorca i filantrop John van Hengel, który pracując jako wolontariusz, zwrócił uwagę na żywność wyrzucaną przez właścicieli sklepów. Postanowił zagospodarować produkty, którym kończył się termin ważności i zaczął rozwozić je do miejskich jadłodajni. Okazało się, że jest tego tak dużo, że trzeba otworzyć specjalny magazyn. Pierwszy Bank Żywności powstał w USA w 1967 r. Wkrótce zaczęto zakładać kolejne.
Do Europy ta idea przeniosła się w latach 80., pierwsze europejskie Banki Żywności powstały we Francji. Obecnie w Europie jest ponad 350 takich organizacji.
Pierwszy polski Bank Żywności założono w 1993 r., z inicjatywy Jacka Kuronia przy Fundacji „Pomoc Społeczna SOS” w Warszawie. W 1997 r. istniejące wówczas Banki Żywności utworzyły Federację Polskich Banków Żywności.
Historia Banku Żywności w Olsztynie sięga 2000 roku, kiedy kilka osób zajmujących się pomocą osobom ubogim oraz budowaniem systemu wsparcia, postanowiło powielić ideę Banków Żywności. Inicjatorem i pierwszym prezesem Banku Żywności w Olsztynie został Marek Borowski, który pełni tę funkcję do dzisiaj. Wraz z nim od samego początku Zarząd tworzą: Joanna Tomaszczyk, Bogdan Raszczyk (Wiceprezesi) oraz Daria Żyro – Skarbnik.
Bank Żywności w Olsztynie powołały trzy organizacje pozarządowe: Stowarzyszenie „Dzieciom Wiejskim” z gminy Jonkowo, Olsztyńskie Stowarzyszenie Wsparcia Społecznego oraz Stowarzyszenie „Centrum Rozwoju Ekonomicznego Pasłęka” (wystąpiło ze zrzeszenia w 2007 r.). Od 2007 r. członkiem Banku Żywności jest Stowarzyszenie Propagowania Trzeźwości „Krokus” w Korszach. Wpis do rejestru stowarzyszeń uzyskaliśmy 14 lipca 2000 roku.
Początki nie były łatwe. Jednak chęć pomocy mobilizowała nas do działania. Podczas naszej pierwszej zbiórki żywności, która odbyła się we wrześniu 2000 roku, zebraliśmy około 5 ton jedzenia. Ten wynik dodał nam skrzydeł i zachęcił do kolejnych działań. Rozwinęliśmy współpracę z sieciami handlowymi. Z roku na rok efekty zbiórek były coraz większe. Zaczęliśmy też budować system współpracy z organizacjami, firmami i wolontariuszami.
W początkowej fazie działalności ważne było wsparcie Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie, Urzędu Miasta w Olsztynie oraz Starostwa Powiatowego w Olsztynie. Właśnie te instytucje wsparły grantami naszą działalność.
Lata mijały, a Bank Żywności w Olsztynie się rozwijał. Nie zmieniało się jedno — cel naszego działania: ratujemy żywność przed zmarnowaniem i przekazujemy ją na cele społeczne, a naszą nadrzędną wartością jest zachowanie godności osób potrzebujących.
Pod naszym kierunkiem została przygotowana kompleksowa diagnoza sytuacji niedożywienia dzieci w województwie warmińsko-mazurskim oraz strategia rozwiązania tego problemu. Dziś Bank Żywności to nie tylko pozyskiwanie i dystrybucja żywności. Edukujemy w zakresie prawidłowego odżywiania i niemarnowania żywności. Prowadzimy szereg działań, które umożliwiają aktywizację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem, wykluczonych i bezrobotnych. Zajmujemy się również wsparciem rozwoju przedsiębiorczości lokalnej. Jesteśmy również akredytowanym Ośrodkiem Wsparcia Ekonomii Społecznej.
W 2019 roku uruchomiliśmy własne przedsiębiorstwo społeczne — Kuźnię Społeczną. To wyjątkowe miejsce na mapie Olsztyna, w którym łączymy tematy społeczne z tematami edukacyjnymi i biznesowymi. Przedsiębiorstwo zbudowane zostało w oparciu o cele statutowe Banku Żywności w Olsztynie.
Dziś Bank Żywności w Olsztynie to prężnie rozwinięta i działająca organizacja, to dwa magazyny, chłodnie, mroźnie, flota aut transportowych oraz kilkudziesięcioosobowa kadra.
Bank Żywności w Olsztynie od 2001 roku jest członkiem Federacji Polskich Banków Żywności, która zrzesza 31 Banków Żywności z całego kraju. Wszystkie są organizacjami pozarządowymi i razem tworzą związek stowarzyszeń. Federacja jest organizacją pożytku publicznego, która wspiera banki w rozwoju, reprezentuje jego interesy przed instytucjami krajowymi oraz wyznacza standardy, którymi kierujemy się w codziennej pracy.
W 2024 roku Bank Żywności w Olsztynie otrzymał Nagrodę Prezydenta Olsztyna – Statuetkę św. Jakuba, który przyznał ją nam za szczególne zasługi dla miasta.